Podczas przeglądania ofert z nowoczesnymi cyfrowymi rozwiązaniami dla muzeów i wystawców trafia się na rozmaite określenia i skróty, których znaczenie może nie być w pełni oczywiste. W poniższym artykule zajmiemy się dwoma takimi zagadnieniami: wirtualną rzeczywistością (ang. Virtual Reality, VR) i rozszerzoną rzeczywistością (ang. Augmented Reality, AR). Co kryje się za tymi określeniami oraz czym się różnią?
Graficzne rozszerzanie rzeczywistości
Z rozszerzoną rzeczywistością (AR) mamy do czynienia wtedy, gdy przez elektroniczne urządzenia (np. tablet bądź smartfon) obserwujemy otaczający nas rzeczywisty świat z dodatkowo dołożonymi elementami graficznymi. Jak działa mechanizm AR? Kamera urządzenia rejestruje rzeczywisty obraz, następnie przekazuje go do dedykowanej aplikacji (użytkownik zazwyczaj może użyć własnego urządzenia po uprzednim pobraniu specjalnej aplikacji). Aplikacja poszukuje w obrazie zaprogramowanych wzorców (tzw. markerów), a następnie dodaje do obserwowanego obrazu dodatkowe elementy graficzne, tworząc rozszerzoną rzeczywistość, którą widzi użytkownik.
W muzeach rozszerzoną rzeczywistość można wykorzystać na różne sposoby. Jednym z nich może być ustawienie na środku sali pustego postumentu i umieszczenie na nim odpowiedniego nadruku (markera). Dla zwiedzającego gołym okiem widoczny będzie sam postument i umieszczony na nim niezrozumiały znak graficzny. Jeżeli spojrzy na niego poprzez urządzenie z odpowiednią aplikacją, w miejscu markera ukaże mu się trójwymiarowy obiekt (3D), wcześniej przygotowany graficznie. Umożliwia to obejrzenie go ze wszystkich stron – zwiedzający może chodzić dookoła postumentu, zbliżać się i oddalać, potencjalnie może także zmieniać i przemieszczać obiekt, który ogląda.
Rozszerzona rzeczywistość daje możliwość dowolnego eksponowania cyfrowych obiektów 3D, będących odwzorowaniem cennych muzealnych eksponatów. Dzięki temu można dokładnie przyjrzeć się umieszczonym elementom ekspozycji – w rezultacie oglądanie cennych i chronionych zabytków jest nie tylko bezpieczne, ale i optymalne kosztowo. Przedstawionego graficznie elementu nie musi być fizycznie w miejscu jego oglądania, a mobilne urządzenie – przez które się je ogląda – należy do osoby zwiedzającej.
Upraszczając zagadnienie: świat rozszerzonej rzeczywistości to obserwowany – przez mobilne urządzenie – świat realny z dodanymi trójwymiarowymi elementami wirtualnymi.
Wchodząc w świat wirtualny …
Wirtualna rzeczywistość (VR) to natomiast termin określający zestaw technik, których zadaniem jest wytworzenie wrażenia przebywania w innej niż otoczenie (wirtualnej) rzeczywistości. Aby było możliwe zanurzenie w takim świecie, niezbędne są specjalne okulary – gogle VR, które zamiast szkieł posiadają odpowiednie wyświetlacze (więcej o sprzęcie VR znajdziesz w tym artykule). Dzięki temu osoba przebywająca w wirtualnej rzeczywistości rozgląda się po świecie, który jest w czasie rzeczywistym całkowicie generowany przez komputer.
VR kontra AR
W przeciwieństwie do rzeczywistości rozszerzonej, rzeczywistość wirtualna wymaga większych wydatków na sprzęt – dobrego komputera stacjonarnego z nowoczesną kartą graficzną oraz dość drogich okularów VR. Dodatkowo administratorzy ekspozycji powinni również uwzględnić zatrudnienie bądź przeszkolenie osoby do obsługi takiej instalacji. Okulary jest dość łatwo uszkodzić, a użytkownicy pierwszy raz doświadczający tego typu wrażeń często wymagają asysty. W doświadczaniu wirtualnej rzeczywistości – w tym samym czasie – może uczestniczyć tylko jedna osoba (o ile nie przygotowano wielu zestawów okularów).
Światy VR a AR różnią się też zdecydowanie jakością obrazu i doznawanymi przez uczestnika doświadczeniami. W przypadku wirtualnej rzeczywistości doznawane wrażenia będą znacznie głębsze. W tym rozwiązaniu uczestnik nie będzie skazany na grafiki nakładane na obraz z kamery, a także będzie niezależny od warunków oświetleniowych panujących w pomieszczeniu (które mogą mieć znaczny wpływ na jakość wyświetlanego w mobilnym urządzeniu obrazu). Świat VR posiada jednak także swoje wady: ponieważ okulary VR całkowicie przysłaniają świat wokoło, niektóre osoby mogą odczuwać zawroty głowy a nawet nudności – należy zatem zachować ostrożność przy prezentowaniu ich osobom w wieku zaawansowanym i dzieciom poniżej 12. roku życia.
Podsumowując – jeżeli użytkownik patrzy przez telefon lub tablet i jedynie tam może obserwować zmodyfikowaną wersję rzeczywistości, mamy do czynienia z rozszerzoną rzeczywistością (AR). Natomiast jeśli doświadczenie wymaga od niego założenia okularów i izoluje całkowicie od świata dookoła, jest to doświadczenie typu wirtualna rzeczywistość (VR).
FILIP TOMASZEWSKI
Unity3D Developer